لوله‌ی داربستی، یک لوله‌ی فلزی است و فرق بزرگی که با سایر لوله‌های صنعتی دارد، این است که از این لوله به عنوان انتقال‌دهنده استفاده نمی‌شود و بیشتر، حکم نگه‌دارنده‌ی سازه و ساختمان را دارد. حتی اگر در بازار آهن هم نباشید؛ حتماً نام داربست را شنیده‌اید و یا از نزدیک مشاهده کرده‌اید. داربست‌ها از لوله‌های فلزی درزدار و یا چوبی ساخته شده‌اند که به آن‌ها، لوله‌ی داربستی گفته می‌شود. در این مقاله می‌خواهیم با لوله‌ی داربستی، انواع، کاربرد و ویژگی‌های آن بیشتر آشنا شویم. با ما همراه باشید.
لوله داربستی به چه نوع لوله‌هایی گفته می‌شود؟
داربست، سازه‌ای است که امکان رسیدن به نقاط دشوار ساختمان را برای کارگرانی که در ساختمان‌ها و پروژه‌ها مشغول کار هستند، امکان‌پذیر می‌کند. هر داربست از یک سری لوله تشکیل شده که در بازار به آن‌ها لوله‌ی داربست می‌گویند. این لوله‌ها به وسیله‌ی بست‌های ویژه‌ای به هم متصل می‌شوند.
به عبارت دیگر، لوله‌ی داربستی، نوعی از لوله‌های فلزی هستند که در اندازه و آلیاژهای متفاوت تولید می‌شوند و بسته به شرایط وزنی متفاوت، دو نوع سبک و سنگین دارند. این نوع لوله‌ها در دو نوع بدون درز و درزدار تولید می‌شوند که لوله‌ی داربست بدون درز، مقاومت و استحکام بالاتر و بالطبع، قیمت بیشتری نسبت به نمونه‌ی درزدار آن دارد.
از لوله داربستی، همان طور که از نام آن مشخص است، در سازه‌های داربستی استفاده می‌شود. این نوع لوله، بسیار پُرکاربرد است؛ چرا که قسمت عمده‌ای از ایمنی ساختمان و افراد مشغول به کار در ساختمان، به عهده‌ی این لوله‌های داربستی است.
انواع داربست
انواع داربست
ساخت و نصب داربست، اهمیت ویژه‌ای دارد؛ چرا که مستقیماً با ایمنی افراد سروکار دارد. لوله‌ی داربستی، به وسیله‌ی بست‌های چهارپیچ، بست دو پیچ، آهنگیر، اتصال و غیره به هم متصل می‌شوند. داربست‌ها به طور کلی به دو دسته‌ی چوبی و فلزی تقسیم می‌شوند؛ اما چون در این مقاله می‌خواهیم با لوله‌ی داربستی فولادی بیشتر آشنا شویم، تنها نمونه‌هایی از داربست‌های فلزی را بررسی می‌کنیم.
داربست چکشی ستاره
این نوع داربست به طور کلی دارای مهارهای افقی به علاوه‌ی پایه‌های قائم است (طول پایه‌ها: 3، 2.5 ، 1.5 ، 1 و 0.5 متر) که مهارهای افقی در آن به راحتی و با استفاده از چکش، روی پایه‌های داربست، سوار می‌شود.
در داربست‌های چکشی ستاره، سر جک‌های قابل رگلاژ در قسمت بالایی و پایه‌ی جک‌های قابل رگلاژ در قسمت پایین داربست قرار می‌گیرد. در این نوع داربست، پایه‌ها را به وسیله‌ی مغزی و پین به هم متصل می‌کنند.
مزایای استفاده از داربست چکشی ستاره:
- عدم نیاز به آچار برای بستن اتصالات
- سبک‌بودن قطعات
- قابل استفاده در نمای ساختمان‌ها و یا تأسیسات پالایشگاهی
- عدم نیاز به مهاربندی در ارتفاعات
- قابل استفاده در کفراژبندی سقف‌های قوسی
داربست مثلثی
اجزای این نوع داربست، مثلث‌شکل است و اصطلاحاً به صورت نر و ماده به یکدیگر متصل می‌شوند. سه نوع فریم در تیپ‌های 0.5 ،0.75 و 1 متری با عرض 120 سانتی‌متری دارد و مقاطع آن معمولاً مثلثی و یا مربعی‌شکل است. این نوع داربست را بیشتر در پل‌ها و کفراژبندی دال و تیرها استفاده می‌کنند.
مزایای استفاده از داربست مثلثی
- عدم نیاز به آچار برای بستن اتصالات
- قابلیت باربری بسیار بالا در کفراژبندی دال‌های بتنی
- عدم نیاز به کارگر ماهر
داربست چکشی کاسه ای
داربست چکشی کاسه‌ای، مهارهای افقی و پایه‌های قائم دارد که طول استاندارد پایه‌های آن 3، 2.4 ، 1.8، 1.2 و 0.6 متر می‌باشد. مهارهای افقی به راحتی با ضربه‌ی چکش به پایه‌ها متصل می‌شوند.
همانند داربست چکشی ستاره، سر جک‌های قابل رگلاژ در قسمت بالایی و پایه‌ی جک‌های قابل رگلاژ در قسمت پایین داربست قرار دارد و همین امر سبب شده تا در ارتفاعات مختلف، نصب آسان و راحتی داشته باشد.
مزایای استفاده از داربست چکشی کاسه‌ای
- سرعت بالای باز و بسته‌شدن داربست
- عدم نیاز به آچار برای بستن اتصالات
- عدم نیاز به کارگر ماهر
- قابل استفاده در نمای ساختمان‌ها
- قابل توسعه در پلان و ارتفاع، بدون داشتن محدودیت
- سهولت در جابه‌جایی و انتقال
- قابل استفاده در کفراژبندی سقف‌های غیر همسطح
داربست معلق
این داربست‌ها زمانی کاربرد دارند که امکان اتصال داربست به زمین وجود نداشته باشد و داربست را بالاجبار روی دیوار نما نصب می‌کنند.
داربست پایه دار
سرعت نصب و آماده‌سازی در داربست پایه‌دار، فوق‌العاده بالاست و به همین دلیل، بیشتر برای پروژه‌هایی کاربرد دارد که نیاز به برپایی داربست فوری دارند.
عیب این نوع داربست داشتن محدودیت در ارتفاع بالاتر از 3 متر است؛ از طرف دیگر، فاصله‌ی سکو یا همان داربست معلق از زمین، نباید بالاتر از 4.5 متر باشد. چون این داربست‌ها فوراً نصب می‌شوند، پایه‌ها را در آن ثابت نگه‌می‌دارند و بالا و پایین‌آمدن از آن به وسیله‌ی نردبان صورت می‌گیرد.
اگر در حوزه‌ی خرید و فروش آهن‌آلات فعالیت دارید؛ اطلاع از قیمت های لحظه‌ای و به‌روز انواع لوله، یکی از مهم‌ترین نیازهای شما خواهد بود. به همین منظور، پیشنهاد ما به شما این است که برای اطلاع از قیمت انواع لوله‌ها به صفحه‌ی «قیمت لوله» مراجعه کنید.
اجزای تشکیل‌دهنده‌ی داربست و کاربرد هرکدام
اجزای-تشکیل-دهنده‌ی-داربست
مهم‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده‌ی داربست، موارد زیر هستند:
- لوله‌ی داربست: در نوع فولادی، گالوانیزه، درزدار و بدون درز تولید می‌شوند.
- بست داربست: انواع گوناگونی دارد که با توجه به نوع میله‌ی داربست، انتخاب می‌شوند.
- ستون داربست: بار را به زمین منتقل می‌کند و نقش تکیه‌گاه دارد.
- لوله‌های افقی: مهار لوله‌های داربست در طول و تکیه‌گاه لوله‌های زیرتخته‌ای
- لوله‌های زیرتخته ای: تکیه‌گاه تخته‌های سکو
- شمع مایل: لولهای است که روی زمین و یا ساختمان مجاور قرار می‌گیرد.
- لوله‌های مهار: مانع از حرکت قطر داربست می‌شوند.
- قید دیوار درگاهی: وظیفه‌ی مهار داربست را دارد.
- قید: داربست را به قید دیواره‌ی درگاهی متصل می‌کند.
- دستک‌های افقی داربست: دو لوله‌ی افقی سرتاسری را به یکدیگر متصل می‌کند.
- میله شکاف‌دار اتصال: افزایش طول لوله‌ی داربست
- پایه‌ی مهار : محکم‌کردن قید دیوار درگاهی میان دو لغاز
- اتصالات پل زیر سقف: محکم‌کردن لوله‌ی داربست به پلهای زیر سقف
- بست پلهای داربست و صفحه‌ی پله: دسترسی آسان‌تر و مطمئن تر به ارتفاعات
- پل: تکیه‌گاه لوله‌های زیرتخته‌ای میانی
- بست راست‌گوشه: اتصال ستون داربست به لوله‌های افقی
- بست لوله‌ی زیرتخته‌ای: اتصال لوله‌ی زیرتخته‌ای یا دستک افقی داربست به لوله‌ی افقی سرتاسری
- بست گردان: اتصال دو لولهای که با زاویه نسبت به هم قرار میگیرند.
- بست بوشی: اتصال دو لوله‌ی سر به سر به یکدیگر
- بست خاردار: اتصال لوله‌های دو تکه
- مهار انتهایی: بست‌هایی در انتهای داربست هستند.
- صفحه‌ی زیرستون: صفحه‌ای است که زیر ستون قرار می‌گیرد.
- پایه‌ی قابل تنظیم: ارتفاع پایه‌ی داربست را تنظیم می‌کند.
- توپی‌های پلاستیکی: محافظت افراد از لبه‌های تیز لوله در انتهای داربست
- کفشک پایه: جنس چوبی دارد و زیر کفشک‌های فلزی داربست، در سطوح ناهموار قرار می‌گیرد.
- کفشک فلزی: در قسمت انتهایی لوله‌ی داربست، روی کفشک پایه قرار می‌گیرد.
- تخته داربست: در دو نوع فلزی و چوبی وجود دارد.
- کاور (روپوش): پوشش قسمت بیرونی اتصال دو سر لوله‌های داربست
- نردبان: دسترسی به طبقات بالای داربست
- جک داربست: ثابت‌کردن سکوی داربست
- چرخ داربست متحرک: در داربست‌های متحرک استفاده می‌شود.
- سیم مخصوص داربست: بستن تخته‌های داربست به لوله‌ی داربستی
- بالابر : برای بالا‌بردن تجهیزات داربست
کاربرد لوله داربستی
موارد زیر از مهم‌ترین کاربردهای لوله‌ی داربستی هستند:
- ساخت سازه‌ای مقاوم و ایجاد تکیه‌گاه برای افراد مشغول‌به‌کار در ساختمان
- کمک به نگه‌داری و ساخت انواع پروژه‌های ساختمانی و عمرانی، مانند پل‌ها
- مورد استفاده در برج‌های دیده‌بانی، غرفه‌های نمایشگاهی و رمپ‌های اسکی
نکاتی که باید هنگام اجرای داربست به آن توجه کرد
- در زمان اجرای داربست، لازم است نکات مهمی را رعایت کنید:
- در نظر داشته باشید که اگر ارتفاع ساختمان کم است، باید از داربست‌های کوتاه و وزن کم استفاده شود.
- حداکثر ارتفاع مجاز داربست (3 متر) رعایت شود.
- در ساختمان‌های بلند از لوله‌های فولادی با قطر 5 سانتی‌متر و ضخامت حدود 4 میلی‌متر استفاده شود.
- حداکثر فاصله پایه‌های عمودی داربست، 2 متر می‌باشد.
- تمامی پایه‌های استاندارد در یک خط مستقیم باشند.
- حین استفاده از داربست‌ها از کفش‌های غیر لغزنده استفاده کنید.
- نردبان ورودی به سکوی کار باید به صورت کاملاً ایمن نصب شود.
- تخته‌های داربست به خوبی با طناب یا تسمه متصل و محکم شوند.
نتیجه‌گیری
به طور کلی می‌توان گفت که داربست، تکیه‌گاه و محافظ سازه‌ها است. لوله‌های داربستی، کاربرد و ویژگی مختص خودشان را دارند و با سایر لوله‌های فولادی صنعتی، متفاوت هستند. برای انتخاب صحیح لوله‌های داربستی باید به محل مورد استفاده، اندازه و جنس آن‌ها دقت داشته باشید تا داربست، ایمن و با کیفیت باشد؛ چرا که هرگونه نقص یا بی‌دقتی در ساخت داربست، هزینه‌های جبران‌ناپذیر زیادی به همراه خواهد داشت.